Wat zijn de verschillen tussen granen?

Elke graansoort heeft haar eigen kenmerken

De verschillen tussen granen

Wat zijn de verschillen tussen granen? Deze vraag horen wij vaak en daarom zetten we ze even op een rijtje. Het meest gebruikte graan in Nederland is tarwe. Daarnaast eten we ook veel rogge, gerst, mais en spelt. Haver, boekweit, teff en quinoa zijn officieel geen granen, maar veel mensen eten ze wel als graan. Ze bevatten echter geen gluten, wat ideaal is voor mensen met een gluten intolerantie zoals coeliakie patiënten.

De diverse soorten granen

Elke graansoort heeft natuurlijk haar eigen kenmerken. Alle granen hebben in ieder geval allemaal één ding gemeen: ze bevatten alle zetmeel, eiwitten, vitaminen, mineralen en voedingsvezels. En daarmee zijn granen supergezond!

Tarwe

Tarwegraan heeft een bolvormige korrel die licht bruin gekleurd is. Tarwe is eenvoudig te bewerken en daarom wordt het veel gebruikt. Omdat tarwe veel eiwitten (gluten) bevat kunt u er luchtige baksels mee maken. Van tarwe maken wij verschillende soorten meel. Zo bestaat tarwebloem alleen uit meel van de kern van tarwe. Deze bloem wordt gebruikt om gebakjes en wit brood te bakken. Laten we de zemelen en kiemen van het tarwegraan zitten tijdens het malen, dan ontstaat er volkoren tarwemeel, de meest gezonde manier om tarwe te eten.

Rogge

Roggekorrels zijn langer dan tarwekorrels en groenig van kleur. Rogge wordt het meest gebruikt om roggebrood en zuurdesembrood te maken, maar roggemeel is ook geschikt voor het bakken van knäckebröd, pepernoten en ontbijtkoek. Roggemeel bevat minder gluten dan tarwe en daardoor rijst het minder goed. De zetmeel in de korrels wordt door de langere baktijd omgezet in suikers, waardoor het brood vaak een wat zoetige smaak krijgt. Roggemeel wordt tevens toegepast in meergranen brood.

Spelt

Speltmeel lijkt op tarwemeel, maar de smaak is iets pittiger. De korrel heeft ook dezelfde kleur als tarwe, maar is iets langwerpiger. Spelt bevat gluten, maar die hebben een andere samenstelling dan de gluten van tarwe. Daarom verdragen mensen met een gluten intolerantie spelt beter dan tarwe en wordt spelt beter verteerd. Bij spelt zitten de meeste voedingsstoffen in de kern, anders dan bij tarwe, waar zemelen en kiemen een belangrijke voedingsbron zijn. Bij spelt blijven daarom de voedingsstoffen ook behouden tijdens het malen.

Gerst

De gerstekorrel lijkt qua uiterlijk veel op rijst, hij is stevig, gerond en bruin. De kern van gerst is vergroeid met de omhullende vliesjes. Omdat die onverteerbaar zijn moet gerst altijd eerst gepeld worden voor wij het kunnen eten. Gepelde gerst wordt ook wel gort genoemd. Dat is dus de gerstekorrel zonder de omhullende kafjes. Naast gort is gerst ook verkrijgbaar als vlok en als meel. Met gerst kunt u brood bakken, maar het wordt ook gebruikt om bier mee te brouwen. U kunt gerst ook zo eten.

Mais

Hoewel veel mensen denken dat mais een groente is, behoort de maiskolf tot de graansoorten.

Mais bevat geen eiwitten, en daardoor bevat het geen gluten. Van maismeel alleen kunt u geen brood bakken, omdat maismeel niet goed rijst. U kunt maismeel echter wel combineren met andere granen en er brood, koekjes of cakes mee bakken. Maismeel wordt ook gebruikt voor tortilla’s en paneermeel. Mais is tevens verkrijgbaar in maisbloem en maisgries: grof gemalen meel voor het maken van polenta. 

Haver

Ook haver valt onder de familie van de grassen en daarmee wordt het tot de granen gerekend. Haver wordt verbouwd vanwege haar zaden, de haverkorrels. Havermeel bevat veel goede vezels en meer vetten en eiwitten en dan andere granen. Daarnaast bevat haver vitamine B1, ijzer, magnesium en zink. Haver bevat zelf geen gluten, maar omdat het vaak gekruist wordt met gluten bevattende granen wordt dit pseudo graan vaak niet als geheel glutenvrij gezien. De voedingsvezels in havermeel geven sneller een verzadigd gevoel dan andere soorten meel. Dat komt omdat de vezels veel vocht absorberen en ze daardoor meer volume krijgen.  

Sorghum

Het graan Sorghum, soms ook wel gierst genoemd (hoewel het dat niet echt is), wordt steeds meer gebruikt in de keuken en dat vinden wij een goede ontwikkeling. Dit graan heeft een milde, nootachtige smaak en kan op veel verschillende manieren gebruikt worden. Sorghum bevat geen gluten en is rijk aan voedingsstoffen. Je kunt het meel van Sorghum gebruiken voor het bakken van broden of gebak. Je kunt de korrels van het graan gebruiken als vervanger voor rijst of ze poffen en eten als tussendoortje. 

Witte en bruine teff

Teff valt officieel onder de grassenfamilie en is daarom ook geen echt graan. Zowel witte teff als bruine teff  hebben zulke kleine korrels dat ze niet gepeld kunnen worden. Daarom zijn beide volkoren soorten, inclusief kiemen en zemelen. Teff is glutenvrij en kan gebruikt worden voor het bereiden van brood en banket. Van wit teffmeel of bruin teffmeel kunt u tevens een heerlijk injera brood bereiden, een zuurdesem platbrood dat u bakt in de koekenpan. 

Meer weten? 

Bovenstaande artikel gaat over de verschillen tussen granen. Wilt u meer nog weten over onze granen? Lees dan meer over Van welke graansoorten kun je brood bakken en Het verschil tussen meel en bloem. Bekijk ook eens onze blogs Hoe bak je een goed brood en Hoe moet je graan bewaren

Deel dit artikel

Voeg een opmerking toe: